علیرضا زجاجی در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، به تعریف سواد رسانه‌ای پرداخت و بر تأثیر آن به‌عنوان یک مهارت حیاتی در عصر اطلاعات تأکید کرد.

وی بیان کرد: سواد رسانه‌ای نقشی کلیدی در درک و تحلیل محتوای رسانه‌ای و تأثیرات آن بر جامعه دارد.

کارشناس سواد رسانه ادامه داد: این هنر ظریف و دانش ژرف، به منزله فانوسی در تاریکی عصر اطلاعات است که راه را به‌سوی فهم صحیح، تحلیل نقادانه و مواجهه هوشمندانه با پیام‌های رسانه‌ای روشن می‌سازد.

زجاجی افزود: این مفهوم به توانایی فرد در ارزیابی اطلاعات منتشر شده از طریق رسانه‌های مختلف، شناسایی اخبار جعلی و مقابله با اثرات روانی و اجتماعی ناشی از مصرف رسانه‌ها اشاره دارد.

وی گفت: در این راستا، تحلیل ساختاری پیام‌های رسانه‌ای، شناخت روش‌های ارتباطی و بررسی اثرات روانی و فرهنگی رسانه‌ها از جمله مواردی است که در سواد رسانه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرد.

 مفهوم سواد رسانه‌ای و اهمیت آن

 کارشناس سواد رسانه بیان کرد: سواد رسانه‌ای شامل مجموعه‌ای از مهارت‌هاست که به افراد کمک می‌کند تا با دیدی انتقادی و تحلیلی به رسانه‌ها بنگرند.

 این مهارت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

 - تحلیل محتوا: بررسی پیام‌های رسانه‌ای از لحاظ صحت، دقت و اعتبار آن‌ها.

 - شناخت روش‌های تبلیغاتی: درک روش‌هایی که رسانه‌ها برای جهت‌دهی افکار عمومی به کار می‌برند.

 - ارزیابی منابع: شناسایی منابع معتبر از منابع غیرموثق و توانایی تشخیص اخبار جعلی.

 - تأثیرات روان‌شناختی رسانه‌ها: بررسی اثرات روانی ناشی از مصرف بی‌رویه اطلاعات و پیام‌های رسانه‌ای.

 زجاجی گفت: افزایش آگاهی عمومی در حوزه سواد رسانه‌ای می‌تواند جامعه‌ای مقاوم‌تر در برابر اطلاعات نادرست ایجاد کند.

وی تأکید کرد: رسانه‌ها با استفاده از روش‌های ارتباطی نظیر برجسته‌سازی، گزینش اخبار و کادربندی اطلاعات می‌توانند بر افکار عمومی تأثیر بگذارند. بنابراین، توانایی تحلیل این روش‌ها و درک اهداف پشت پرده رسانه‌ها، یکی از ضرورت‌های شهروندان مدرن است.

 چارچوب نظری سواد رسانه‌ای

 کارشناس سواد رسانه اظهار کرد: بر اساس مطالعات نظری، سواد رسانه‌ای را می‌توان بر پایه مدل‌های مختلفی تفسیر کرد، از جمله:

 - مدل انتقال اطلاعات که بر فرایند ارسال و دریافت پیام‌های رسانه‌ای تمرکز دارد.

 - مدل انتقادی که نقش قدرت و نفوذ رسانه‌ها را در شکل‌دهی به فرهنگ و ارزش‌ها بررسی می‌کند.

 - مدل سواد دیجیتال «رقمی» که با گسترش فناوری‌های دیجیتال، توانایی ارزیابی و استفاده از رسانه‌های نوین را پوشش می‌دهد.

زجاجی گفت: برای ارتقای سطح سواد رسانه‌ای در جوامع، پیشنهاد می‌کنم:

 ۱. آموزش رسانه‌ای در مدارس و دانشگاه‌ها به عنوان یک واحد درسی مستقل.

 ۲. برگزاری کارگاه‌های تخصصی برای عموم مردم در جهت ارتقای مهارت‌های تحلیلی.

 ۳. توسعه ابزارهای سنجش اعتبار اخبار و ارائه راهکارهایی برای مقابله با اطلاعات جعلی.

 ۴. افزایش آگاهی عمومی درباره اثرات روان‌شناختی رسانه‌ها و مدیریت مصرف رسانه‌ای.

وی افزود: در دنیای پرشتاب امروز، رسانه‌ها با قدرتی وصف‌ناپذیر به حیات اجتماعی، فرهنگی و فکری ما شکل می‌دهند.

 گام‌هایی برای ارتقای سواد رسانه‌ای

کارشناس سواد رسانه اظهار کرد: برای‌ آن‌که بتوانیم از طوفان اطلاعاتی امروز جان سالم به در ببریم، نیازمند تقویت سواد رسانه‌ای در سطح فردی و اجتماعی هستیم.

 رسانه، آینهٔ حقیقت یا سراب وهم؟

زجاجی ادامه داد: رسانه‌ها به‌سان آینه‌ای دورو، می‌توانند بازتاب‌دهندهٔ حقیقت باشند یا آن را با فریب و تحریف به مسیری دیگر سوق دهند.

 وی تأکید کرد: شناخت اصول ارتباطی، تحلیل روش‌های جهت‌دهی افکار عمومی و درک اهداف پشت پردهٔ رسانه‌ها، ضرورتی انکارناپذیر برای هر فرد آگاه و مسئولیت‌پذیر است.

 کارشناس سواد رسانه اظهار کرد: انسان امروز باید قادر باشد میان واقعیت و توهم رسانه‌ای تفاوت قائل شود، زیرا اخبار گزینشی، برجسته‌سازی‌های هدفمند و چارچوب‌بندی‌های خاص می‌توانند دیدگاه‌های ما را از مسیر حقیقت منحرف کنند.

زجاجی در پایان گفت: سواد رسانه‌ای نه‌تنها یک مهارت فردی، بلکه یک ضرورت اجتماعی است که به شهروندان کمک می‌کند تا در فضای اطلاعاتی گسترده امروز، با دیدی روشن و هوشیارانه رفتار کنند.

 با ارتقای سواد رسانه‌ای، جامعه‌ای فعال‌تر، آگاه‌تر و مقاوم‌تر در برابر تأثیرات منفی رسانه‌ها شکل خواهد گرفت.

انتهای خبر/224224