به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، در روزهای اخیر، گزارش‌هایی از تجمع و نافرمانی برخی کامیون‌داران در نقاط مختلف کشور منتشر شده که نشان می‌دهد بخشی از این قشر نسبت به شرایط موجود ناراضی‌اند. اعتراضاتی که هرچند به‌ صورت پراکنده رخ داده، اما نشانه‌هایی از نگرانی‌های جدی در میان رانندگان را آشکار کرده است.

نخستین و شاید ملموس‌ترین دلیل این اعتراض‌ها، افزایش هزینه‌های بیمه رانندگان است؛ هزینه‌هایی که بنا به گفته برخی از آن‌ها امسال تقریباً دو برابر شده و فشار بیشتری به معیشت آنان وارد کرده است. در کنار آن، دغدغه‌هایی درباره سیاست چندنرخی شدن گازوئیل نیز مطرح است؛ هرچند مسئولان تأکید دارند که سهمیه یارانه‌ای برای رانندگان دارای بارنامه حفظ شده، اما بخشی از بدنه صنف همچنان این سیاست را ناعادلانه می‌دانند.

افزون بر چالش‌های اقتصادی، آنچه در میان اظهارات رانندگان بیش از پیش به چشم می‌آید، مسئله امنیت جاده‌هاست. برخی از کامیون‌داران اعلام کرده‌اند که به‌رغم حضور در مراکز بارگیری، از بیم آسیب‌دیدن خودروهایشان، از حمل بار صرف‌نظر کرده‌اند. این ترس، خود گویای نوعی بی‌اعتمادی نسبت به وضعیت امنیتی جاده‌هاست که در صورت بی‌پاسخ ماندن، می‌تواند به اختلال در روند حمل‌ و نقل منجر شود.

در این میان، برخی جریان‌های رسانه‌ای خارج از کشور تلاش کرده‌اند این اعتراض‌ها را به یک حرکت سیاسی پیوند بزنند و با انتشار محتوای ساختگی یا اغراق‌شده، تصویری بحرانی از شرایط ارائه دهند. چنین فضاسازی‌هایی می‌تواند مطالبات صنفی را به حاشیه برده و امکان گفتگوی منطقی میان صنف و حاکمیت را مخدوش کند.

با این حال بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که در بسیاری از جاده‌ها، روند تردد کامیون‌ها همچنان ادامه دارد. این واقعیت، گواهی است بر آنکه بخش اعظم بدنه این صنف هنوز به دنبال راه‌حل‌های صنفی است و ترجیح می‌دهد در چارچوب گفتگو و تعامل، مسائل خود را پیگیری کند.

موضع‌گیری برخی نمایندگان صنفی، مانند انجمن کامیون‌داران همدان، نیز نشان می‌دهد که رویکرد صنفی و مطالبه‌محور در اولویت آن‌هاست. این مسئولان ضمن تأیید برخی مشکلات، بر ضرورت بازگرداندن امنیت روانی و فیزیکی به جاده‌ها و توجه به دغدغه‌های اقتصادی رانندگان تأکید دارند.

در این شرایط، مسئولان دولتی نیز باید از نگاه صرفاً امنیتی به ماجرا پرهیز کنند و درک دقیقی از موقعیت حساس کامیون‌داران داشته باشند. کامیون‌دارانی که روزانه مسیرهای طولانی را در شرایط دشوار طی می‌کنند، نیازمند توجه دقیق و محترمانه به خواسته‌های قانونی خود هستند. هرگونه بی‌توجهی به این صداها، ممکن است در بلندمدت شکاف میان صنف و حاکمیت را عمیق‌تر کند.

از سوی دیگر، باید به بُعد روانی اعتراض‌ها نیز توجه کرد. بخشی از بدنه کامیون‌داران احساس می‌کنند که در تصمیم‌گیری‌های کلان نادیده گرفته می‌شوند و صدایشان شنیده نمی‌شود. این احساس نادیده‌انگاری، اگر با مشکلات معیشتی و دغدغه‌های امنیتی ترکیب شود، می‌تواند به بی‌اعتمادی گسترده‌تری نسبت به نهادهای رسمی بینجامد. رسیدگی شفاف، مستقیم و همدلانه به مسائل این قشر، می‌تواند به ترمیم این شکاف کمک کند.

مسئله اطلاع‌رسانی نیز در این رویداد بسیار حائز اهمیت است. فقدان توضیح‌های به‌موقع و دقیق از سوی نهادهای دولتی باعث شده زمینه برای روایت‌سازی‌های نادرست از سوی رسانه‌های معاند فراهم شود. نهادهای مسئول باید با تولید محتوای دقیق، شفاف و اقناعی، نه‌تنها افکار عمومی را همراه کنند، بلکه به کامیون‌داران نیز اطمینان دهند که مطالباتشان شنیده می‌شود و در مسیر پاسخ‌گویی قرار دارد.

همچنین لازم است ساختار نظارتی بر قیمت خدمات و نهاده‌های مرتبط با این صنف شفاف‌تر شود. از بیمه گرفته تا قطعات یدکی، بسیاری از هزینه‌ها از کنترل رانندگان خارج است و افزایش ناگهانی آن‌ها، فشار معیشتی شدیدی وارد می‌کند. طراحی یک نظام قیمت‌گذاری منصفانه و نظارت‌پذیر می‌تواند سهم بزرگی در کاهش تنش‌ها و افزایش رضایت در میان کامیون‌داران داشته باشد.

در نهایت، کامیون‌داران نه‌تنها موتور اصلی حمل‌ و نقل جاده‌ای کشورند، بلکه نقش حیاتی در حفظ زنجیره تأمین کالا دارند. شنیدن صدای آنان، تفکیک اعتراض صنفی از تحرکات مشکوک و ارائه راه‌حل‌های شفاف، می‌تواند از تبدیل یک دغدغه شغلی به بحران اجتماعی پیشگیری کند. رسیدگی به این مطالبات، آزمونی جدی برای نظام اجرایی کشور خواهد بود.

نویسنده: علیرضا اسفندی

خبرنگار و فعال رسانه ای