به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، باتوجه‌به تقارن خجسته آغاز سال ۱۴۰۴ با نام مبارک حضرت علی علیه‌السلام، ازاین‌پس، بامدادان را با انوار قدسی نهج‌البلاغه منور می‌سازیم.

امام علی علیه‌السلام در حکمت ۴۱ نهج‌البلاغه فرموده‌اند:

«قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِی فِیهِ، وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِی قَلْبِهِ»

«قلب احمق در دهان او، و زبان عاقل در قلب او قرار دارد.»

مرحوم سیدرضی در آغاز این سخن حکیمانه می‌گوید: همان جمله پرمایه قبل از امام علیه‌السلام به تعبیر دیگری بدین صورت نقل شده است: قلب احمق در دهان اوست و زبان عاقل در درون قلبش قرار دارد، سپس می‌افزاید: و هر دو یک معنا را بازگو می‌کنند.

تفاوت این دو تعبیر آن است که در تعبیر اول می‌فرماید: زبان عاقل پشت قلب «عقل» اوست، در اینجا می‌فرماید: در درون قلب اوست و در آنجا می‌فرمود: قلب احمق پشت زبان اوست و در اینجا می‌فرماید: در دهان اوست.

به‌یقین هر دو بیان تعبیری کنایی زیبا و صحیحی است و هر دو اشاره به یک حقیقت دارد و آن این که افراد عاقل بی‌مطالعه، فکر و دقت سخن نمی‌گویند؛ حسن و قبح، سود و زیان، مناسبت و عدم مناسبتِ گفتار خود را به‌دقت بررسیده و سپس آن را بر زبان جاری می‌کنند.

درحالی‌که افراد نادان به‌عکس آن هستند؛ سخنی را بی‌مطالعه می‌گویند و بعد که به آثار زیان‌بارش برخورد کردند در فکر فرومی‌روند که آیا صلاح بود ما چنین سخنی را بگوییم؟

در کتاب محجة البیضاء همین مضمون کلام امام علیه‌السلام با شرح بیشتری از پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه واله نقل شده است که می‌فرماید: زبان مؤمن در پشت قلب «عقل» اوست و هنگامی که اراده کند سخنی بگوید نخست باعقل خود آن را بررسی می‌کند سپس بر زبانش جاری می‌سازد؛ ولی زبان منافق جلو قلب «عقل» اوست هنگامی که تصمیم به چیزی بگیرد بدون مطالعه بر زبانش جاری می‌سازد.

در حدیث دیگری از امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌خوانیم: سخنانی که بر زبان هر انسانی جاری می‌شود دلیل بر میزان عقل اوست.

نیز در همان کتاب در عبارت کوتاه‌تری آمده است: سخن انسان معیار عقل اوست.

در ادامه همین کلمات قصار در جمله ۳۹۲ خواهد آمد: سخن بگویید تا شناخته شوید؛ زیرا شخصیت انسان زیر زبان او پنهان شده است.

هرگاه در مورد عبادات و طاعات و گناهان و سیئات دقت کنیم می‌بینیم قسمت عمده طاعات با زبان و قسمت مهم گناهان نیز با زبان است، بنابراین زبانی که در اختیار صاحبش نباشد بلای بزرگی است و به‌عکس، زبانی که در اختیار عقل انسان باشد منبع برکات و طاعات فراوانی است.

انتهای خبر/۲۲۴۲۲۴