به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه تحلیلی خبری «شیرازه»، زباله‌گردی سالهاست که به عنوان یکی از معضلات اصلی کلانشهرهای دنیا مطرح است، مشکلی که حالا دیگر تبدیل به گرهی کور شده که سرنخ آن تنها در دستان مدیریت شهری و فرهنگ بهینه مردم برای انباشت زباله‌های خانگی است؛ در کشور ما نیز اگرچه طی سال‌های گذشته و با ورود علم و فنّاوری در مسیر مدیریت شهری، وضعیت بهینه‌سازی زباله‌های شهری روند بهتری را به خود گرفته؛ اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله بسیار است. این روند گر چه در کلان‌شهر شیراز هم مدتی آغاز و طی طرحی تفکیک زباله از مبدأ موردتوجه مدیران شهری قرار گرفت، اما عدم استمرار و حمایت از این طرح از یک سو و ضرورت فرهنگ‌سازی بین مردم و استقبال شهروندان از سوی دیگر باعث شد تا کار به‌خوبی دنبال نشود.

 از همین رو تعداد زباله گردهایی که تا نیمه قد در سطل‌های زباله فرورفته‌اند بیشتر شده است. چرا که آنان شاید تنها کسانی باشند که ارزش اصلی این طلای کثیف را به‌خوبی دریافته‌اند تا جایی که از بهداشت و سلامت خود می‌گذرند تا بهای واقعی آن راه درآمد پرسودی برای خود و خانواده‌شان باشد.

 گر چه کلان‌شهر شیراز سال‌هاست سازمانی با عنوان مدیریت پسماند دارد؛ اما به نظر می‌رسد هنوز هم آن‌گونه که ضروری است از این ظرفیت و جایگاه به‌خوبی بهره نبرده و استفاده بهینه از زباله در این شهرستان قریب به ۲ میلیون‌نفری به یک فرهنگ تبدیل نشده، چرا که همچنان بازیافت زباله در دست معتادان و مافیایی است که کارگاه‌های ضایعاتی را به تسخیر خود درآورده‌اند.

 شاید این سؤال مطرح شود که چگونه شهروندان می‌توانند در اجرای این طرح نقش مؤثر داشته و مهره اصلی در بهره‌بردن از این سرمایه پنهان باشند؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت که تفکیک از مبدأ (درب منازل) مهم‌ترین اصل در بازیافت زباله‌های خشک است. فاکتوری که به دلیل غفلت شهروندان یا کم‌رنگ بودن فرهنگ بازیافت زباله از منزل و ارزش ریالی این طلای کثیف زمینه را برای حضور زباله گردها در کلان‌شهرها بیشتر کرده است.

سود اقتصادی زباله‌های خشک و قابل‌بازیافت باعث حضور کارگاه‌ها ضایعات فروش‌ها و محل انباشت زباله‌های قابل‌بازیافت در دل بافت‌های مسکونی شده از طرفی نیز زباله‌هایی که معمولاً توسط معتادان متجاهر یا زباله گردها در معابر رها شده‌اند، صحنه‌های ناخوشایندی را در شهر شیراز رقم می‌زند و در کنار پاره شدن کیسه‌های زباله، اثر منفی بر بهداشت فردی این زباله گردها و دیگر شهروندان دارد

بر همین مبنا این موضوع در روزهای اخیر موردتوجه اعضا و رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز قرار گرفته است به‌گونه‌ای که در هفته گذشته چگونگی هوشمندسازی تفکیک پسماند خشک با تدوین فرایند از صفر تا صد، موضوع دستور کار کمیسیون سلامت محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر شیراز بود.

در این راستا مسعود زارعی رئیس این کمیسیون می‌گوید: جمع‌آوری پسماند قابل‌تفکیک یا زباله‌های خشک یک فرایند پیچیده‌ای است به این صورت که تفکیک پسماند باید از مبدأ در منازل توسط شهروندان صورت بگیرد.

زارعی عضو شورای شهر شیراز با اشاره به اینکه هم اکنون هزینه تفکیک زباله را شهرداری پرداخت می‌کند عنوان کرد: ازآنجایی‌که دولت مجوز فعالیت صنف آسیابداران و گرمابه‌داران و بازیافت را صادر کرده است و از سوی دیگر بازیافت زباله‌های خشک با تفکیک زباله‌های تر از خشک صورت می‌گیرد باید در تفاهم‌نامه موجود در کنار تفکیک زباله خشک، جمع‌آوری زباله‌های تر از سطح معابر و تفکیک زباله از مبدأ یعنی منازل و محل پرداخت هزینه تفکیک از معابر مشخص گردد.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون تعداد ۶۷ جایگاه ثابت محل تحویل زباله قابل‌بازیافت در محلات شیراز در فرهنگ‌سازی تفکیک زباله از مبدأ نقش خود را ایفا می‌کنند عنوان کرد: سیستم هوشمندسازی تفکیک زباله خشک و قابل‌بازیافت به‌عنوان یک دستور کار کمیسیون یک اقدام اجتماعی و شهروندی است که در کنار ظرفیت‌های مانند جایگاه جمع‌آوری بازیافت‌ها می‌تواند در ساماندهی موضوع قابل مطرح اثرگذار باشد.

رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورا از برگزاری جشنواره بازیافت مصوبه شورای شهر شیراز با اعتبار ۹۰ میلیارد تومان به‌عنوان مشوق‌های برای فرهنگ‌سازی تفکیک زباله از مبدأ برای شهروندان شیرازی خبر داد گفت: برگزاری جشنواره‌های محلی بازیافت برای فرهنگ‌سازی تفکیک زباله از مبدأ در سطح منازل، رویکرد و فرصت دیگری است که باید در سطح کلان‌شهر شیراز دنبال گردد.

زارعی ضمن اشاره به اینکه شهر شیراز شهره به شهر پاکیزه است خاطرنشان کرد: برای ایجاد تفاهم‌نامه تفکیک هوشمند پسماندها در ابتدا باید شهرداری لایحه‌ای به شورا ارائه نماید تا فرایند تفکیک زباله از مبدأ تا مقصد مشخص گردد.
 
وی در ادامه به این نکته نیز اشاره کرد که همچنین در لایحه شهرداری زمان‌بندی و چگونگی عملکرد ضایعات فروش‌ها در تفکیک زباله قابل‌بازیافت باید تعیین گردد و این‌گونه نباشد که کار اجرایی و درآمدی به اتحادیه واگذار شود و اما همچنان خدمات اجرایی برعهده شهرداری باشد.
 
 دایر بودن کارگاه‌های جمع‌آوری ضایعات در محدوده قرمز ممنوع است
 
زارعی عضو و نماینده شورا در کمیسیون بند ۲۰ با اشاره به تعداد کارگاه‌های جمع‌آوری ضایعات و بازیافت در دل بافت‌های مسکونی عنوان کرد: در برنامه هوشمندسازی مدنظر شورا و شهرداری تمام ضایعات فروش‌ها به خارج از محدوده مسکونی منتقل می‌شوند و یک پیمانکار برای مناطق یازده‌گانه جهت فعالیت در زمینه تفکیک زباله خشک مشخص می‌گردد.
 

به گفته این عضو شورای شهر شیراز در برنامه زمان‌بندی و منطقه‌بندی شهرداری شیراز، ضایعات فروش‌ها در محدوده‌های قرمز و مرکزی شهر اجازه فعالیت ندارند و در محدوده‌های زرد و سفید (سایت ضایعات فروش‌ها خارج از شهر) می‌تواند بر اساس ضوابط تعیین شده انبارهای برای جمع‌آوری ضایعات قابل‌بازیافت را دایر نمایند.

رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهری شیراز در پایان با بیان اینکه در هوشمندسازی پسماندهای خشک توسط اتحادیه نباید شاهد بروز ناهنجاری‌های موجود باشیم عنوان کرد: در تفاهم‌نامه موجود باید صفر تا صد اقدامات لحاظ گردد تا ضمن فرهنگ‌سازی برای تفکیک زباله قابل‌بازیافت از منازل، جشنواره‌های محلی بازیافت نیز برگزار گردد.

کلام آخر:

حال باید دید اعضای شورا و مدیریت شهری کلان‌شهر شیراز چگونه می‌خواهند از پسماند این ارمغان زندگی مدرن و صنعتی امروز بشر به نحوی بهره ببرند که هم موجب ایجاد یک درآمد پایدار برای شهرداری و مردم شهر شود و هم با خارج‌کردن بازیافت از چنگ مافیا و فرهنگ‌سازی بین شهروندان بازار طلای کثیف را به تپش انداخته و قدر این سرمایه پنهان را درک کنند.